آن چه بر قدیمی‌ترین موسسه پژوهشی دانشگاه تهران گذشت

به گزارش ایسنا، موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران در سال ۱۳۳۷، به همت دکتر غلامحسین صدیقی و با مدیریت دکتر احسان نراقی در دانشسرای عالی شکل گرفت. فعالیت‌های این موسسه صرفاً به پژوهش محدود نمی‌شد. هدف از تاسیس این موسسه توام کردن جهات نظری علوم اجتماعی با تحقیقات عملی، انجام دادن خدمات مربوط به تحقیقات اجتماعی برای موسسات و سازمان‌های دولتی و غیردولتی یا بین‌المللی، انجام دادن تحقیقات مستمر اجتماعی مربوط به جامعه ایران بر اساس تخصیص بخش‌های مربوطه و تربیت کارآموز برای رفع نیازمندی‌های کادر داخلی موسسه و خارج از دانشگاه به پیشنهاد سازمان‌های ذی‌نفع عنوان شده بود.

بر اساس آن چه در هفدهمین شماره‌ی نامه علوم انسانی آمده است، با تاسیس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران، گامی اساسی و تکمیل کننده تلاش‌های قبلی برای توسعه علوم اجتماعی به طور نظری و عملی برداشته می‌شود. تشکیل این موسسه، به نیروها و استادان دانشگاهی شاغل در گروه علوم اجتماعی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و نیز به نیروهای آشنا به مسائل علوم اجتماعی بیرون از دانشگاه فرصت داد (خصوصا در دهه چهل) تا بتوانند کانون مناسب و زمینه فعالیت تازه‌تر و گسترده‌تری را به ویژه در بخش تحقیقاتی برای گسترش مطالعات، مباحثات و آگاهی‌های کارشناسانه اجتماعی و تمهید زمینه‌های برنامه‌ریزی اجتماعی فراهم آورند.

این موسسه طی سال‌های ۱۳۳۷ تا ۱۳۵۷، ۳۴۹ طرح تحقیقاتی در دستور کار داشته است که از این تعداد، ۹۵ طرح در حوزه جامعه‌شناسی روستایی، ۷۹ طرح در حوزه شهری و ۵۷ طرح در حوزه مطالعات عشایری به اجرا در آمده است. طی سال‌های ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۸، روی هم رفته ۱۴۳ طرح تحقیقاتی در موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران اجرا شده یا در دست اجرا بوده است. اغلب این طرح‌ها به حوزه جامعه‌شناسی شهری مربوط بوده‌اند.

این موسسه اکنون دارای ۱۱ گروه پژوهشی است. مطالعات اجتماعی منطقه‌ای تهران، بررسی‌های شهری و منطقه‌ای، مطالعات رسانه و فرهنگ، بخش مطالعات اجتماعات مجازی، مطالعات جوانان، مطالعات توسعه، روانشناسی اجتماعی، انسان‌شناسی زیستی، جامعه‌شناسی دین، مطالعات فرهنگ عامه و فقر و نابرابری‌های اجتماعی عناوین این گروه‌ها هستند. عناوین طرح‌های پژوهشی هر کدام از این گروه‌ها و بودجه‌های آن‌ها در وب‌سایت موسسه که از مهر ماه سال گذشته به‌روز نشده، بیان نشده است.

از بدو تاسیس موسسه‌ی مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران تاکنون افراد مختلفی ریاست این نهاد را بر عهده داشته‌اند. پیش از رئیس فعلی این موسسه که چند روزی است به این سمت منصوب شده؛ احمد نادری در اردیبهشت سال ۱۳۹۸ و پس از حسین ایمانی جاجرمی، عهده‌دار این مسئولیت شد.

او در اولین نشست خبری خود به عنوان رئیس این موسسه، با اشاره به این که در سال‌های قبل از انقلاب نقدها و یادداشت‌های مهمی توسط استادان و پژوهشگران در این موسسه نگاشته می‌شد، گفت: بنابراین مشخص می شود که موسسه در نهاد سیاستگذاری بسیار تأثیرگذار بوده است. اما بعد از انقلاب آنچنان که باید و شاید موسسه فعالیت نداشت که دلیلش هم شاید تمرکز بر روی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران بود. اما الان ما در تلاشیم که موسسه دوباره به زمان اوج خودش برگردد. تلاش داریم که موسسه در فضای عمومی کشور یک برند شود و دانش تولید شده در آن در اختیار فضای عمومی قرار گیرد.

نادری در این نشست خبری، با بیان این که پس از برگزاری ده‌ها ساعت جلسه کارشناسی با جمع وسیعی از استادان، نخبگان، پژوهشگران و برخی مسئولان شاخص کشوری و لشگری برنامه تحولی موسسه در دو سطح و سه بازه زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تدوین شده است، گفت: سطح اول این برنامه تحولی، تغییر و تحول در رویکردها و راهبردهای موسسه است و سطح دوم این برنامه‌ها تغییر و تحول در اقدامات و فعالیت‌های موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی است.

این سخنان در حالی بیان شد که وی کمتر از یک سال پس از عهده‌دار شدن سمت ریاست این موسسه، نماینده مجلس شورای اسلامی شد و اکنون و پس از روی کار آمدن رئیس جدید موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران نتایج دقیق برنامه‌ریزی‌های بیان شده مشخص نشده است. البته طبق آنچه در کانال این موسسه آمده، در روزهای گذشته و در قالب مراسم تودیع و معارفه‌ای که برای رئوسای این موسسه برگزار شد نادری اظهار کرد: «باید عرض کنم در طول یکسال و نیم حضور بنده در موسسه با وجود شرایط خاص کشور و کمبود بودجه شدید، اما فعالیت های زیرساختی و پژوهشی خوبی شکل گرفته است و توانستیم از میراث و سنت چندین دهه ای موسسه حفاظت نماییم.»

وی در عین حال گفت: « در حیطه فعالیت های علمی و پژوهشی نیز در این دوره، ۶ طرح پژوهشی و ملّی، ۲۱ نشست علمی، ۱۰ کارگاه آموزشی، تاسیس ۴ گروه پژوهشی جدید، انجام ۲ موج پیمایش و نظرسنجی، تولید گزارش‌های راهبردی و ارسال آن به بیش از ۱۸ نهاد و دستگاه تصمیم گیر در کشور، عقد تفاهم نامه با ۱۵ نهاد و تولید طرح نامه‌های متعدد متناسب با نیازها نهادها و دستگاه های مختلف در کشور از اهم فعالیت ها بوده است.»

با مروری بر کارنامه فعالیت‌های وی مشخص می‌شود در روزهای ابتدایی ریاست نادری، سلسله نشست‌های راهبردی فهم مختصات جامعه ایرانی در این موسسه آغاز به کار کرد. وی تیر ماه سال ۱۳۹۸ از تاسیس چهار گروه پژوهشی جدید در موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی خبر داد. عناوین این گروه‌ها، سنجش و آمایش فرهنگی-اجتماعی ایران، مطالعات اجتماعی گردشگری و مهمان‌داری، مطالعات اجتماعی جهان اسلام و مطالعات اجتماعی اسلامی است البته حال اگرچه بیش از یک سال از تاسیس این گروه‌ها گذشته اما هیچ‌گاه به طور دقیق عملکرد آن‌ها اعلام نشده است.

برگزاری نشست علمی مسئولیت اجتماعی و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی با رویکرد اسلامی و همچنین برگزاری نشست هم‌اندیشی و تبادل نظر با مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران کشور نیز از دیگر برنامه‌های برگزار شده توسط این موسسه در طول یک سال و نیم گذشته است. یکی از اقدامات نادری در طول ریاست خود بر این موسسه، راه‌اندازی باشگاه پژوهشگران اجتماعی دانشگاه تهران بود. تاسیس این باشگاه «فرصتی برای فعالیت دانشجویان بر مبنای رویکرد عدالت پژوهشی و اشتغال‌زایی تخصصی» عنوان شد.

یکی دیگر از رویدادهای دوران ریاست وی، بازدید «هیئتی تخصصی و عالی‌رتبه» از نمایندگان حشدالشعبی عراق از موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران بود. نادری در این جلسه، آمادگی موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران را برای همکاری «وثیق» با حشدالشعبی در کلیه سطوح علمی، آموزشی و پژوهشی اعلام کرد.

نادری در روزهای پایانی بهمن سال ۱۳۹۸، چند روز پیش از برگزاری انتخابات مجلسی که خود نیز در آن کاندید لیست وحدت نیروهای انقلاب بود نتایج نظرسنجی موسسه مطالعات و تحقیقات  اجتماعی دانشگاه تهران را درباره‌ی دیدگاه شهروندان تهرانی پیرامون انتخابات مجلس، عملکرد دولت و شهرداری تهران بیان کرد. نتایج این نظرسنجی در روزهای منتهی به انتخابات ابزاری در دست برخی رسانه‌ها برای تبلیغ و حمایت از کاندیداهای مخالف دولت انتخابات مجلس شده بود.

او در دوران ریاست خود بر این موسسه، علی قجری، دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علوم اجتماعی و دانشجوی دکترای دانش اجتماعی مسلمین دانشگاه تهران را به سمت مدیر پژوهش‌های راهبردی گماشت. قجری پس از این که نادری به مجلس راه یافت دستیار ویژه رئیس فراکسیون مقابله با آسیب‌های اجتماعی و مشاور وی شد.

بر اساس آن چه در کانال تلگرامی این موسسه آمده است، از اردیبهشت ۹۸ تا پایان سال گذشته این موسسه در حوزه علمی و پژوهشی با نهادهایی همچون قوه‌قضائیه، کمیته امداد خمینی(ره)، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، شهرداری تهران و نهادهایی دیگر داشته است و چندین نشست و هم‌اندیشی علمی برگزار کرده است.

در هفته‌ای که گذشت، حجت‌الاسلام و المسلمین حمید پارسانیا با حکم رئیس دانشگاه تهران ریاست موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران را برعهده گرفت. باید دید در دوران ریاست وی، سرنوشت قدیمی‌ترین موسسه آموزشی و پژوهشی دانشگاه تهران که روزگاری اصلی‌ترین نهاد پژوهش‌های علوم اجتماعی کشور محسوب می‌شده است چه می‌شود و آیا شفافیت لازم در خصوص عناوین طرح‌های پژوهشی و بودجه‌های آن‌ها ایجاد می‌شود یا خیر.

پی‌نوشت: در نگارش این گزارش از مقاله‌ی دکتر مسعود گلچین، در هفدهمین شماره‌ی نامه علوم انسانی کمک گرفته شده است.

انتهای پیام

منبع : خبرگزاری ایسنا

آخرین اخبار علمی

اعضای شورای راهبری هوش مصنوعی معرفی شدند/ایجاد زیر ساخت هوش مصنوعی در دستور کار ۱۰ نهاد

2023-12-03T19:08:50+03:30

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری توسعه زیرساخت‌های هوش مصنوعی را از مهمترین ماموریت‌های شورای راهبری هوش مصنوعی دانست و گفت: این شورا با ای...

آتش‌سوزی جنگلی موجب رشد حیات دریایی می‌شود!

2023-12-03T19:08:49+03:30

پژوهشگران می‌گویند، خاکسترهای حاصل از آتش‌سوزی‌های جنگلی باعث رشد و شکوفایی حیات دریایی می‌شوند.

استرس کاری ریسک بیماری قلبی را در مردان افزایش می دهد

2023-09-25T21:29:51+03:30

تحقیقات جدید نشان می‌دهد که خطر بیماری قلبی برای مردانی که در مشاغل پر استرس کار می‌کنند و احساس می‌کنند از تلاش‌هایشان قدردانی نمی شود، دو برابر بیشتر است.

۲.۵ میلیون ایرانی در اهدای خون مشارکت دارند

2023-09-25T21:29:50+03:30

مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران، از مشارکت ۲.۵ میلیون نفر اهدا کننده خون در کشور برای تأمین نیاز ۱۰۰ درصدی مراکز درمانی خبر داد.

چین در شرق تهران بیمارستان هوشمند احداث می کند

2023-09-25T21:29:50+03:30

تفاهم‌نامه احداث بیمارستان هزار تختخوابی در شرق تهران بین دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و شرکت سینوفارم چین منعقد شد.

راه اندازی ۶۰ هزار تخت بیمارستانی در کشور

2023-09-25T21:29:49+03:30

معاون توسعه مدیریت، منابع و برنامه ریزی وزارت بهداشت، از راه اندازی ۶۰ هزار تخت بیمارستانی در کشور خبر داد.

وزارت بهداشت برای اولین بار سرایدار استخدام می‌کند

2023-09-25T21:29:49+03:30

معاون بهداشت وزارت بهداشت، از جذب ۴ هزار بهورز و ۵ هزار کارشناس بهداشت و مجموعاً ۹ هزار نیروی بهداشتی در آزمون استخدامی وزارت بهداشت خبر داد.

زمان اخذ رأی در انتخابات نظام پرستاری افزایش یافت

2023-09-25T21:29:48+03:30

زمان اخذ آرای ششمین دوره انتخابات سازمان نظام پرستاری، از ساعت ۷ صبح لغایت ۲۰ روز جمعه ۷ مهر ۱۴۰۲ اعلام شد.

هوای آلوده و افزایش ریسک سرطان سینه/ درمان سوءهاضمه با زردچوبه

2023-09-25T21:29:48+03:30

حوزه سلامت در هفته رو به پایان، در جهان، شاهد اخبار و رویدادهای متعدد و مختلفی بود که به مرور گزیده ای از مهم ترین آنها می پردازیم.

بیماری هزارچهره را جدی بگیریم/ عوارض بیماری سلیاک

2023-09-25T21:29:48+03:30

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، بر لزوم ایجاد نقشه غربالگری و بیماریابی سلیاک در کشور تاکید کرد.

اهمیت تولید محصولات غذایی فاقد گلوتن برای بیماران سلیاک

2023-09-25T21:29:47+03:30

رئیس سازمان غذا و دارو گفت: با طیف زیادی از بیماری‌های نادر مواجهیم که متاسفانه برای بسیاری از آنها هنوز درمان پیدا نشده و یا اینکه درمان های موجود کفایت نمی...

نشست چالش‌های زنجیره تأمین دارو در ایران برگزار می‌شود

2023-09-25T21:29:47+03:30

نشست چالش‌های زنجیره تأمین ایمن و اثربخش دارو در ایران در هشتمین نمایشگاه بین المللی دارو و صنایع وابسته برگزار می‌شود.

چگونه از ابتلا به سرماخوردگی جلوگیری کنیم

2023-09-25T21:29:46+03:30

شروع فصل پاییز، زمان شیوع بیماری های ویروسی است که سرماخوردگی شایع ترین بیماری فصل سرما است. اما، با رعایت یک توصیه ساده، می توان از ابتلا به این بیماری مصون...

خرید اعتباری محصولات پتروشیمی به نفع صنعت دارو است

2023-09-25T21:29:46+03:30

رئیس هیئت مدیره سندیکای تولید کنندگان مواد دارویی گفت: گران قیمت ترین محصولات مواد پایه پتروشیمی، دارو است.

چه کسانی پرونده الکترونیک سلامت دارند

2023-09-25T21:29:46+03:30

معاون فنی مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت گفت: هر کسی که واکسن کرونا تزریق کرده باشد، پرونده الکترونیک سلامت دارد.

بررسی راهکارهای ورود ایران به بازار دارویی اوراسیا

2023-09-25T21:29:45+03:30

راهکارهای ورود شرکت های داروسازی ایران به بازار دارویی اوراسیا، در یک نشست تخصصی مورد بررسی قرار می گیرد.

جامعه پزشکی باید تخصص را همراه تعهد حرفه‌ای داشته باشد

2023-09-25T21:29:45+03:30

رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران، تخصص و تعهد حرفه‌ای را دو بال جامعه پزشکی برای خدمت به مردم دانست.

هفته دفاع مقدس فرصتی برای انتقال مفاهیم بهداری رزمی

2023-09-25T21:29:45+03:30

وزیر بهداشت، در پیامی به مناسبت آغاز هفته دفاع مقدس، گفت: جامعه سلامت کشور افتخار دارد که همپای دلاورمردان عرصه نبرد، در جبهه ها حضور داشت.

نشست چالش های قیمت گذاری دارو برگزار می‌شود

2023-09-25T21:29:45+03:30

نشست چالش‌های قیمت‌گذاری دارو، مواد موثره و مکمل‌ها در هشتمین نمایشگاه بین المللی دارو و صنایع وابسته برگزار می‌شود.

دانش آموز بدون صبحانه مدرسه نرود/ میان وعده‌های سالم

2023-09-25T21:29:44+03:30

یک متخصص تغذیه، در خصوص میان وعده دانش آموزان در مدرسه، توصیه هایی ارائه داد.

وزیر بهداشت زنگ دبیرستان شهید آوینی را نواخت

2023-09-25T21:29:44+03:30

همزمان با آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۲، ۱۴۰۳ وزیر بهداشت، زنگ دبیرستان شهید آوینی تهران را به صدا در آورد.

۱۰ هزار نیروی پرستاری در بخش درمان استخدام می شوند

2023-09-25T21:29:44+03:30

معاون پرستاری وزارت بهداشت، از جذب ۱۰ هزار نیروی پرستاری در بخش درمان از طریق آزمون استخدامی وزارت بهداشت خبر داد.

بازدید سرزده عین اللهی از بیمارستان شفا یحیاییان

2023-09-25T21:29:44+03:30

وزیر بهداشت، به طور سرزده از مرکز آموزشی، پژوهشی و درمانی شفا یحیاییان تهران بازدید کرد.

۲۲ بیمار کرونایی در یک هفته گذشته فوت شدند

2023-09-25T21:29:43+03:30

بنابر اعلام وزارت بهداشت، در یک هفته گذشته ۲۲ بیمار مبتلا به کووید ۱۹ در کشور فوت شدند.

داروی ایرانی از طریق صادرات به دنیا معرفی می‌شود

2023-09-25T21:29:43+03:30

رئیس سازمان غذا و دارو، راه شناخت تولیدات دارویی کشور در جهان را، صادرات محصولات دانست.

ایران دارای قوی‌ترین نظام سلامت در منطقه است

2023-09-25T21:29:43+03:30

وزیر بهداشت، با اشاره به کارآمدی حوزه سلامت کشورمان گفت: جمهوری اسلامی ایران دارای قوی‌ترین و موفق ترین نظام سلامت در منطقه است.

ادعای دخالت وزارت بهداشت در انتخابات نظام پرستاری رد شد

2023-09-25T21:29:43+03:30

مسئول هیات مرکزی نظارت بر ششمین دوره انتخابات نظام پرستاری، از رشد ۱۵ درصدی نامزدهای دوره ششم انتخابات نظام پرستاری نسبت به دوره قبل خبر داد.

اورژانس تهران در هفته گذشته ۲۰ هزار مأموریت انجام داد

2023-09-25T21:29:42+03:30

رئیس مرکز اورژانس استان تهران، با اشاره به مزاحمت تلفنی با اورژانس ۱۱۸، گفت: در هفته گذشته ۲۴۳۰ تماس مزاحم با اورژانس استان تهران داشتیم.

جهان امروز با کمبود آب و غذای سالم مواجه است

2023-09-25T21:29:42+03:30

وزیر بهداشت، در پیامی به مناسبت روز جهانی بهداشت محیط، تمرکز بر اقدامات بهداشت محیط را عاملی موثر بر جلوگیری از تحمیل هزینه های سنگین ناشی از بار بیماری های ...

تایید موفقیت نخستین واکسن ایرانی کرونا

2023-09-25T21:29:42+03:30

مقاله کارایی واکسن برکت در یکی از برجسته‌ترین مجلات علمی جهان بنام The BMJ هیجده ماه پس از ارسال به چاپ رسید.