میرنیوز
علل زنانه و مردانه هر دو می‌توانند باعث بروز سقط مکرر شوند
2020-09-01T11:45:17+04:30
به گزارش ایسنا، دکتر آتوسا کریمی، جراح و متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ ناباروری و دکتر سعید آراسته، جراح و متخصص اورولوژی و فلوشیپ پیوند کلیه، از اعضای تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا در گفت‌وگویی به تشریح علل سقط مکرر پرداختند.
کریمی در ابتدا با ارائه تعریف سقط جنین و سقط مکرر گفت: اگر بارداری پیش از زمانی که جنین بتواند در محیط بیرون از بدن مادر به حیات ادامه دهد، خاتمه یابد، به آن «سقط جنین» گفته می‌شود. این مدت زمان در جدیدترین تعاریف علمی، پیش از ۲۴ هفته در نظر گرفته می‌شود، زیرا با تجهیزات نوین مراقبت از نوزادان دربسیاری موارد می‌توان پس از ۲۴ هفته نوزاد را زنده نگه داشت. شیوع سقط در جوامع مختلف متفاوت است و بین ۵ الی ۱۵ درصد گزارش شده است.
وی افزود: سقط مکرر در منابع مختلف علمی تعاریف متفاوتی دارد؛ به عنوان مثال برخی مکاتب علمی، بروز حداقل سه بار سقط پشت سرهم را به عنوان سقط مکرر تعریف می‌کند، در حالیکه در تعاریف جدیدتر زوجین با سابقه حداقل دو بار سقط جنین در تعریف سقط مکرر قرار می‌گیرند و البته طبق تعاریف جدید، لازم نیست این سقط‌ها پشت سر هم باشند.
این فلوشیپ ناباروری در ادامه افزود: در سال‌های اخیر سقط مکرر را همانند ناباروری به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم کرده‌اند. سقط مکرر اولیه به مواردی گفته می‌شود که زوجین، بارداری منجر به تولد زنده نداشته باشند و سقط مکرر ثانویه به مواردی گفته می‌شود که زوجین حداقل یک بارداری منجر به تولد زنده دارند، اما سابقه حداقل دوبار سقط هم دارند. شیوع سقط مکرر در جوامع مختلف حدود ۱ تا ۲ درصد است.
دکتر آراسته، جراح و متخصص اورولوژی نیز درباره نقش عوامل مردانه در بروز سقط مکرر گفت: این یک باور قدیمی و نادرست است که مقصر ناباروری یا سقط مکرر خانم‌ها هستند و بنابراین فقط خانم‌ها باید بررسی و درمان شوند. در حالی که چه در ناباروری و چه در سقط مکرر عوامل مردانه هم می‌توانند دخیل باشند. جنین یک فرآورده ژنتیکی است که نیمی از آن حاصل فرآورده ژنتیکی تخمک و نیمی از آن حاصل فرآورده ژنتیکی اسپرم است. وقتی نیمی از این ترکیب برگرفته از سلول جنسی مرد است، پس فاکتورهای مردانه اثر مستقیم بر سلامت و کیفیت جنین دارند.
این متخصص ناباروری مردان در ادامه افزود: اسپرم یک سلول کوچک است که اندازه آن یک‌ششم سلول‌های دیگر بدن است. این بدان معنی است که سلول اسپرم ساختار و دی ان اِی ویژه‌ای دارد و هم به دلیل اندازه و آرایش خاص کروموزومی، آسیب‌پذیرتر از دیگر سلول‌های بدن است. بنابراین، اگر سلول اسپرم به هر دلیل آسیب ببیند و نتواند کارکرد درستی داشته باشد، می‌تواند موجب اختلال در شکل‌گیری، لانه‌گزینی، رشد و تکامل جنین و حتی سلامت فرزند حاصل در دوران کودکی شود.
در ادامه، دکتر کریمی با برشمردن علل زنانه سقط مکرر توضیح داد: در فاکتورهای مادری سن مادر بسیار مهم است. در واقع افزایش سن مادر خطر بروز سقط مکرر را افزایش می‌دهد. مطالعات مختلف نشان می‌دهند که پس از ۳۵ سالگی خطر بروز سقط مکرر افزایش می‌یابد و پس از ۴۰ سالگی شیب این افزایش تندتر می‌شود. بنابراین، توصیه ما این است که جوانان ازدواج را به تأخیر نیندازند و پس از ازدواج نیز، از تعویق فرزندآوری برای سال‌های طولانی بپرهیزند.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری، بیماری‌ها و شرایط زمینه‌ای را نیز از جمله علل زنانه سقط مکرر دانست و گفت: بیماری‌های زمینه‌ای مادر مانند دیابت، چاقی، فشار خون، تشنج، بیماری‌های قلبی، کم‌کاری و یا پرکاری تیروئید در صورتی که پیش از بارداری درمان و کنترل نشده باشند، می‌توانند سبب سقط مکرر شوند. بنابراین، حتماً لازم است پیش از بارداری، آزمایشات و بررسی‌های لازم برای بررسی بیماری‌های زمینه‌ای خانم انجام شود و در صورت تشخیص این نوع بیماری‌ها بهتر است که بانوان به متخصص آن حوزه ارجاع داده شوند تا بیماری زمینه‌ای کنترل شود و داروهایی تجویز شود که مصرف آن در دوران بارداری هم ایمن باشد (به عنوان مثال اگر خانمی به تشنج مبتلاست، در مشاوره پیش از بارداری توسط متخصص زنان به متخصص مغز و اعصاب ارجاع داده می‌شود تا با استفاده از داروهای کم خطر و مجاز در دوره بارداری احتمال آسیب و سقط جنین و همچنین احتمال تشنج در حین بارداری و زایمان به کمترین حد برسد.)
کریمی با اشاره به ناهنجاری‌های ساختاری رحم به‌عنوان یکی دیگر از علل سقط مکرر، توضیح داد: گاهی مشکلات ساختاری رحم، مانند کوچک بودن حفره رحم، دیواره‌دار بودن، تک شاخ بودن یا دو شاخ بودن رحم می‌تواند علت سقط مکرر باشد. چنین مواردی با تکنیک‌های دقیق تصویربرداری که در مرکز ابن‌سینا در اختیار داریم، مانند سونوگرافی سه‌بعدی واژینال جهت بررسی ناهنجاری‌های آناتومیکی رحم، سونوهیستروگرافی، هیستروسالپنگوگرافی (عکس رنگی رحم) قابل تشخیص است و پس از تشخیص، درمان مقتضی برای خانم انجام می‌شود.
این متخصص زنان در ادامه افزود: یکی دیگر از علل سقط مکرر اختلالات انعقادی است و بنابراین لازم است فاکتورهای انعقادی و فاکتورهای ایمونولوژیک مؤثر بر انعقاد خون نیز بررسی شود. گاهی به دلیل لخته‌شدن خون در جفت، خون‌رسانی به جنین مختل می‌شود و موجب سقط جنین می‌شود. در چنین مواردی با مشاوره متخصصان خون‌شناسی داروهای لازم ضدانعقاد با دوز مناسب تجویز می‌شود تا بارداری بدون خطر سپری شود.
کریمی، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و همچنین کاهش ذخیره تخمدان را از دیگر علل زنانه سقط مکرر دانست و گفت: تنبلی تخمدان در اصطلاح عامیانه در دو معنا به کار می‌رود. یکی سندرم تخمدان پلی‌کیستیک که با علائمی همچون کیست‌های ریز در تخمدان، طولانی شدن فواصل خونریزی ماهیانه، اختلالات هورمونی و پرمویی بروز می‌کند. بسیاری از خانم‌های مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک با مشکلاتی همچون چاقی، افزایش قند خون، افزایش چربی خون و اختلالات تیروئید مواجهند و این قبیل اختلالات در متابولیسم بدن، به نوبه خود با سقط مکرر همراهی دارد. از سوی دیگر، بسیاری از افراد جامعه اصطلاح تنبلی تخمدان را به معنای کاهش اندازه و ذخیرۀ تخمدان در نظر می گیرند که این عارضه ممکن است به دلایلی مانند بالارفتن سن، سابقه شیمی‌درمانی، مواجهه با برخی سموم و در برخی موارد بدون علت شناخته شده‌ای رخ دهد. در چنین مواردی در کنار کاهش ذخیره تخمدان و کاهش تعداد فولیکول‌ها، ممکن است کیفیت تخمک هم کاهش یابد و با دیرباروری، ناباروری و سقط مکرر همراهی داشته باشد. با مراجعه به متخصص زنان و انجام بررسی‌های هورمونی و سونوگرافی ارزیابی اندازه تخمدان‌ها و تعداد فولیکول‌ها این دوحالت از یکدیگر افتراق داده می‌شوند.
همچنین دکتر آراسته در ادامه به برشمردن علل مردانه ناهنجاری‌های اسپرم و سقط مکرر پرداخت و توضیح داد: در ابتدا باید به فاکتور سن اشاره کنم. فاکتور سن فقط در مورد خانم‌ها مؤثر نیست و در مردان نیز پس از ۴۰ سالگی احتمال آسیب اسپرم افزایش می‌یابد. عامل دیگر عامل خانوادگی است. در برخی از خانواده‌ها بروز آسیب‌ها و اختلالات اسپرم بیشتر است و اگرچه علت دقیق آن مشخص نیست، اما باید در نظر گرفته شود. عامل مهم دیگر سبک زندگی است. سلول‌های جنسی نیز مانند دیگر سلول‌های بدن از سبک زندگی تأثیر می‌گیرند.
بنابراین، عوامل مخربی همانند مصرف سیگار و قلیان و دیگر دخانیات، مصرف نوشیدنی‌های الکی، مصرف بیش از حد کافئین، تغذیه نادرست و مصرف غذاهای فرآوری‌شده و فست‌فودها، بی‌تحرکی و یا ورزش سنگین و شدید، به‌ویژه ورزش‌های بی‌هوازی و داشتن استرس‌های روانی می‌توانند به اسپرم آسیب برسانند.
این متخصص اورولوژی عوامل محیطی را نیز در کاهش توان باروری و افزایش خطر ناباروری و سقط مکرر مؤثر دانست و گفت: آلودگی‌های محیطی مانند آلودگی‌های هوا و قرارگیری در معرض امواج یونیزه‌کننده، مانند امواج پرتودرمانی یا امواج الکترومغناطیسی، مانند امواج موبایل یا مودم‌های بی‌سیم نیز می‌توانند با افزایش حرارت سلولی و افزایش رادیکال‌های آزاد اکسیژن باعث آسیب به اسپرم و اختلال در کارکرد آن شوند. این افزایش رادیکال‌های آزاد در بسیاری از بیماری‌ها مکانیزم سلولی آسیب را توضیح می‌دهد، اما به دلیل آسیب‌پذیری بیشتر سلول‌های اسپرم میزان آسیب آنها به اسپرم نیز بیشتر است.
آراسته درباره رویکردهای تشخیصی به علل مردانه سقط مکرر توضیح داد: لازم است بر این نکته تأکید کنم که در این زمینه ما هنوز در ابتدای راهیم و دانسته‌های ما کم و جدید است. یکی از اقدامات تشخیصی انجام تست کاریوتایپ یا ساختار ژنتیکی سلول‌های بدن است. البته درصد کمی از بیماران سقط مکرر دچار مشکل در این زمینه‌اند. یکی دیگر از اقدامات تشخیصی آزمایش شکست کروموزومی اسپرم یا DFI است، زیرا همانگونه که پیش‌تر گفته شد، آرایش DNA هسته اسپرم در تشکیل جنین سالم تعیین‌کننده است. البته مشاهده اشکال در DNA اسپرم تا پانزده درصد طبیعی تلقی می‌شود و بیش از آن به بررسی بیشتر و درمان نیاز دارد. خوشبختانه پاسخ به درمان این اختلال از دیگر علل مردانه ناباروری و سقط مکرر بیشتر است.
وی ادامه داد: تست دیگر، بررسی ساختار کروموزومی اسپرم است که اگرچه چندان معمول نیست، اما قابل انجام است. البته یکی از محدودیت‌های این تست‌ها این است که این تست‌ها تخریبی‌اند، یعنی نمونه بررسی‌شده قابل استفاده نیست و فقط به ما درباره وضعیت اسپرم اطلاعاتی می‌دهد.
این متخصص اورولوژی در ادامه به نقش اپی‌ژنتیک اشاره کرد و افزود: بحث اپی‌ژنتیک به‌طور ساده یعنی چه فرایندهایی در انتخاب و تشکیل ساختار کروموزومی اسپرم و در نتیجه جنین مؤثرند. عوامل محیطی و سبک زندگی در اپی‌ژنتیک و سوق دادن آن به سمت ساختارهای معیوب مؤثرند.
آراسته در خصوص درمان موارد سقط مکرر ناشی از علل مردانه گفت: خوشبختانه بسیاری از فاکتورهای مردانه سقط مکرر قابل اصلاح است و ما می‌توانیم در ساده‌ترین حالت با اصلاح سبک زندگی و زدودن عوامل مخرب، مانند قطع مصرف سیگار و اصلاح رژیم غذایی و در موارد پیچیده‌تر با گرفتن مستقیم اسپرم از سلول‌های اسپرم‌ساز به درمان مطلوب دست یابیم.
در ادامه، دکتر کریمی نیز بر لزوم درمان تخصصی و رویکرد چندوجهی به سقط مکرر تأکید کرد و گفت: کلینیک سقط مکرر مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا نخستین کلینیک فوق تخصصی در زمینه تشخیص و درمان سقط مکرر است که مراجعان بسیاری از سراسر کشور و حتی دیگر کشورها دارد. در این کلینیک، متخصصان زنان، مردان، ایمونولوژی، داخلی و غدد، ژنتیک و حتی روانپزشکی در کنار هم به‌صورت گروهی کار می‌کنند و همچنین، همه امکانات تشخیصی، مانند آزمایشگاه، سونوگرافی، رادیولوژی و ... در این مرکز وجود دارد و مراجعان می‌توانند بدون نیاز به تردد در نقاط مختلف شهر همه خدمات تشخیصی و درمانی را در مرکز دریافت کنند.
همچنین، ما تمهیداتی اندیشیده‌ایم که با هماهنگی متخصصان زنان، بیماران مقیم دیگر شهرها بتوانند برخی اقدامات تشخیصی و آزمایشات را در شهر خود و در مراکز مورد تأیید ما انجام دهند و برای ادامه کار به کلینیک ما مراجعه کنند و بدین ترتیب، میزان تردد آنها به تهران به حداقل ممکن برسد.
بر اساس اعلام مرکز درمان ناباروری ابن سینا، دکتر آراسته نیز در پایان بر لزوم همدلی و همراهی زوج‌ها تأکید کرد و گفت: زوج‌ها باید بدانند که در صورت بروز مشکلاتی مانند ناباروری یا سقط مکرر، نباید به دنبال مقصر بگردند. بلکه باید در کنار هم و با همدلی و صبر وارد مسیر تشخیص و درمان شوند تا به نتیجه برسند.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
کلمات کلیدی : میرنیوز پژوهشگاه ابن سینا ناباروري مرکز درمان ناباروری ابن سینا
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار علمی
اعضای شورای راهبری هوش مصنوعی معرفی شدند/ایجاد زیر ساخت هوش مصنوعی در دستور کار ۱۰ نهاد
آتش‌سوزی جنگلی موجب رشد حیات دریایی می‌شود!
استرس کاری ریسک بیماری قلبی را در مردان افزایش می دهد
۲.۵ میلیون ایرانی در اهدای خون مشارکت دارند
چین در شرق تهران بیمارستان هوشمند احداث می کند
راه اندازی ۶۰ هزار تخت بیمارستانی در کشور
وزارت بهداشت برای اولین بار سرایدار استخدام می‌کند
زمان اخذ رأی در انتخابات نظام پرستاری افزایش یافت
هوای آلوده و افزایش ریسک سرطان سینه/ درمان سوءهاضمه با زردچوبه
بیماری هزارچهره را جدی بگیریم/ عوارض بیماری سلیاک
اهمیت تولید محصولات غذایی فاقد گلوتن برای بیماران سلیاک
نشست چالش‌های زنجیره تأمین دارو در ایران برگزار می‌شود
چگونه از ابتلا به سرماخوردگی جلوگیری کنیم
خرید اعتباری محصولات پتروشیمی به نفع صنعت دارو است
چه کسانی پرونده الکترونیک سلامت دارند
بررسی راهکارهای ورود ایران به بازار دارویی اوراسیا
جامعه پزشکی باید تخصص را همراه تعهد حرفه‌ای داشته باشد
هفته دفاع مقدس فرصتی برای انتقال مفاهیم بهداری رزمی
نشست چالش های قیمت گذاری دارو برگزار می‌شود
دانش آموز بدون صبحانه مدرسه نرود/ میان وعده‌های سالم
وزیر بهداشت زنگ دبیرستان شهید آوینی را نواخت
۱۰ هزار نیروی پرستاری در بخش درمان استخدام می شوند
بازدید سرزده عین اللهی از بیمارستان شفا یحیاییان
۲۲ بیمار کرونایی در یک هفته گذشته فوت شدند
داروی ایرانی از طریق صادرات به دنیا معرفی می‌شود
ایران دارای قوی‌ترین نظام سلامت در منطقه است
ادعای دخالت وزارت بهداشت در انتخابات نظام پرستاری رد شد
اورژانس تهران در هفته گذشته ۲۰ هزار مأموریت انجام داد
جهان امروز با کمبود آب و غذای سالم مواجه است
تایید موفقیت نخستین واکسن ایرانی کرونا
