میرنیوز
نگاهی به واقعه کربلا در اشعار مولانا
2020-10-14T09:57:57+03:30
عباس ساعی در نشستی از سلسله نشست‌های اینستاگرامی «من یار مهربانم» که عصر روز گذشته، ۲۲ مهر ماه، با حضور مجتبی ابوالقاسمی رهگذر و جواد حاجی‌زاده برگزار شد، اظهار کرد: اگر معنای عام شعر آیینی را در نظر بگیریم، شاید بتوانیم تمام آثار مولانا را جزو اشعار آیینی به حساب آوریم، همانگونه که خود مولانا نیز گفته مثنوی چو قرآن مدل، هادی بعضی و بعضی را مضل. تعداد ابیاتی از مولانا که به آیات قرآن و احادیث نبوی اشاره دارد یا صراحتا از آیات و احادیث در آن استفاده شده، بسیار چشمگیر است. لذا نمی‌توان قرآن و احادیث نبوی را از مثنوی و کلیات شمس گرفت.
وی ادامه داد: اما اگر ادبیات آیینی را به طور خاص در نظر بگیریم، عمده اشعار و متونی که در خصوص دو اصل اصیل تشیع، یعنی عدل و امامت، سروده شده، منحصرا ادبیات دینی تلقی می‌شود. در این میان اصل امامت کمی پررنگ‌تر بیان می‌شود. به این معنی که عمده اشعاری که درمورد ائمه اطهار(ع) سروده شده، از آن به عنوان ادبیات آیینی تعبیر می‌شود. در میان این اشعار، شعرهایی که درباره کربلا و امام حسین(ع) سروده شده، به شکل برجسته‌تر و بارزتری نماینده ادبیات آیینی است.
این استاد زبان و ادبیات فارسی بیان کرد: بنابراین کربلا در آینه شعر مولانا در حقیقت عصاره ادبیات آیینی در شعر مولاناست. مولوی در تمام آثارش مانند غزلیات شمس، مثنوی، فیه‌مافیه و... به طور واضح و نمایانی به کربلا و به امام حسین(ع) توجه دارد و همواره به آن‌ها ابراز ارادت و عنایت ویژه‌ای می‌کند. به طوری که عاشورا و کربلا در ذهن او همواره مفهوم زنده و پویایی است. در واقع بخش بزرگی از ذهن مولانا را کربلا، عاشورا و سیدالشهدا (ع) پر کرده است.
ساعی خاطرنشان کرد: نام کربلا و آواز عاشورا صرفا محدود به آثار منظوم مولانا نیست بلکه در آثار منثور او نیز کربلا جلوه بسیار درخشانی دارد. به عنوان مثال در کتاب «فیه‌مافیه» که شاگردان مولانا بیانات او را در آن کتاب نوشته‌اند، داستان مشهور وضو گرفتن امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در کودکی شرح داده شده و عشق مولانا به امام حسین(ع) در شرح و بسط دادن این داستان دیده می‌شود. به علاوه در دفتر ششم مثنوی نیز داستان نسبتا پر و پیمانی در پیوند با عاشورا و کربلا وجود دارد.
وی افزود: بعضی از افرادی که با مثنوی و شعر مولانا آشنایی دارند، به دلیل برخی قضاوت‌های سطحی، موضع مولانا به کربلا را نمی‌پسندند اما با توجه به جهان‌بینی و نوع نگاه مولانا متوجه می‌شویم که آنچه را که دیگران به عنوان ایرادی از نگاه و دیدگاه مولانا مطرح می‌کنند، در واقع ایراد نبوده بلکه نگاهی مثبت است.
این پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی تصریح کرد: مرگ در نگاه و جهان‌بینی مولانا، عروسی است زیرا با توجه به آیه «انا لله و انا الیه راجعون» انسان از دام تن و دنیا رها شده و به سمت خداوند می‌رود. در واقع مرگ، غصه و غم به همراه ندارد. همانطور که در حال حاضر نیز در قونیه، مرسوم و متداول است که در سالروز مرگ مولانا، مجلس سما برگزار کنند. کسانی که نسبت به مولانا نگاه و نگرش خوب و مثبتی ندارند، بر این سخن مولانا که بیان کرده در زمان شهادت امام حسین(ع) گریه و زاری نکنید، ایراد گرفته‌اند.
ساعی اضافه کرد: در حالی که مولانا به طور مطلق این موضوع را بیان نکرده و با این سخن در ابتدا افرادی که گران گوش، گران جان و کور هستند را زیر سوال می‌برد و در وهله دوم شهادت امام حسین(ع) را به دو بخش تقسیم می‌کند. یکی از آن بخش‌ها مربوط به امام حسین(ع) است که حضرت زینب(س) در این خصوص فرمود من چیزی جز زیبایی نمی‌بینم اما بخش دیگر آن که در ارتباط با ما انسان‌هاست، تالم‌آور و رنج‌آور است زیرا ما از شمع فروزان حسین(ع) بی‌بهره شده‌ایم و گریه و زاری ما نیز در حقیقت برای خودمان است و این نکته‌ای است که مولانا بر آن تاکید کرده است.
وی عنوان کرد: این که ادبیات را به بخش‌های مختلف ادبیات تعلیمی، ادبیات نمایشی، ادبیات غنایی و ادبیات حماسی تقسیم کنیم، شاید در ادبیات ما قابل بحث نباشد. زمانی که صحبت از ادبیات آیینی می‌شود، مقصود ما از آیین، آیین و دین مقدس اسلام است. تمام شعرهایی که در مورد دین مقدس اسلام مربوط می‌شود، می‌تواند مجموعه ادبیات آیینی را تشکیل دهد. البته رسم و رسومات نشات گرفته از آموزه‌های دینی را نیز می‌توان جزو ادبیات دینی و آیینی قلمداد کرد. چنانچه بخواهیم ادبیات آیینی را زیرمجموعه یکی از پنج دسته ادبیات بپذیریم، به نظر من ادبیات آیینی زیرمجموعه ادبیات غنایی گنجانده می‌شود.
انتهای پیام
منبع : خبرگزاری ایسنا
کلمات کلیدی : میرنیوز استانی-فرهنگی و هنری مولانا امام حسين (ع) شعر آیینی ادبيات شعر «مثنوی معنوی»
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار استان ها
دیدار رئیسی و علی‌اف آغاز شد + تصاویر
بهره‌برداری از بزرگترین مرکز درمان ناباروری شرق کشور
هدفگذاری رشد ۴۴ درصدی بخش صنعت، معدن و تجارت ایران
اهمیت استراتژیک "سد قیزقلعه‌سی" برای ایران و آذربایجان
۱۰ هزار نفر در قوه قضائیه استخدام می‌شوند
دستگیری فرد مرتبط با شبکه‌های معاند در اصفهان
روند نزولی جمعیت متوقف شد/ جلوگیری از سقط ۴هزار جنین سالم
افتتاح سد قیزقلعه‌سی با حضور رؤسای جمهور ایران و آذربایجان
اذعان آمریکا به کمک ۱۱ کشور به اسرائیل در حمله موشکی ایران
سانحه برای بالگرد رئیس‌جمهور در آذربایجان شرقی/ درحال تکمیل
جلسه شبانه وزرا و فرمانده سپاه در منطقه سانحه بالگرد رئیسی
علی‌اف: دخالت بیگانگان را برنمی‌تابیم/ از ایران حمایت می‌کنیم
امیر نصیرزاده: دشمنان علیه ایران تغییر رویکرد داد‌ه‌اند
رئیسی: روابط ایران و آذربایجان گسسته نخواهد شد
همه مقصران و متهمان سیل دردناک مشهد
وحیدی: هنوز به نقطه مدنظر سانحه بالگرد نرسیده‌ایم
محل دقیق سانحه بالگرد شناسایی شد
فرمانده کل سپاه به محل سانحه بالگرد رئیس جمهور رفت
اما و اگرهای ساماندهی دستفروشان در بیرجند
تداوم دست‌اندازی‌ها به چشمه مرغک رونیز استهبان فارس
دستگیری ۸۹ قاچاقچی ارز و کالا در شهریار
کشف ۱۰۲ هزار لیتر سوخت قاچاق در سواحل عسلویه
مهاجرت یک میلیون بال پرنده تابستان‌گذران به مازندران
حمایت آیت الله نوری همدانی از پاسخ کوبنده ایران به اسرائیل
انتقام ایران پاسخی به خباثت‌های رژیم صهیونیستی بود
دپوی چوب آلات برای قاچاقچیان ناامن خواهد بود
حملات سپاه ثابت کرد رژیم صهیونیستی مترسکی بیش نیست
جزئیات رقابت‌های جهانی تکواندو در کیش
تجمع خیابانی مردم تبریز در حمایت از عملیات سپاه علیه اسرائیل
پیش‌بینی رگبار برف در ارتفاعات لرستان
