میرنیوز
پژوهش دو استاد دانشگاه تهران درباره ستاره‌شناسی در جهان اسلام
2 سال پیش
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دانشگاه تهران، مقاله دکتر حنیف قلندری و دکتر حسن امینی، اعضای هیأت علمی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران با عنوان «جدول ستارگان خرقی: یک جدول ستارگان از نجوم دورۀ اسلامی» منتشر شد.
به گفته دکتر قلندری، آثار نجومی دورۀ اسلامی شامل دو دسته نجوم نظری و نجوم عملی می‌شوند. نجوم نظری به الگوهای حرکت اجرام آسمانی و برهان‌های هندسی مربوط به آن می‌پردازد و مهم‌ترین آثار نجوم عملی جدول‌های نجومی هستند که در دورۀ اسلامی، آنها را «زیج» می‌نامیدند. یکی از جدول‌های اصلی زیج‌ها جدول ستارگان است که در آن اسامی ستارگان و مختصات دایره‌البروجی و میزان درخشندگی آنها نوشته می‌شده است.
استادیار پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران در توضیح ویژگی‌های علم نجوم دورۀ اسلامی می‌گوید: وقتی از ستارگان در نجوم پیش از تلسکوپ صحبت می‌کنیم، منظور ستارگانی است که در آسمان شب به چشم می‌آمدند. از نظر منجمان گذشته تعداد ستارگانی که به چشم می‌آید، قابل شمارش بوده است. ایشان ستارگان را در ۴۸ صورت فلکی دسته‌بندی می‌کردند و تعداد آنها را ۱۰۲۲ ستاره در نظر می‌گرفتند.
این پژوهشگر تاریخ علم در جهان اسلام می‌افزاید: علاوه بر زیج‌ها، برخی کتاب‌های هیئت نیز مشتمل بر جداول ستارگان می‌شدند. کتاب‌های هیئت آثار نجومی هستند که در آنها الگوی حرکت اجرام آسمانی و جغرافیای ریاضی، یعنی وضع آسمان در عرض‌های جغرافیایی مختلف توصیف می‌شده است. یکی از مهم‌ترین نمونه‌های آثار جامع هیئت کتاب «منتهی الإدراک فی تقاسیم الأفلاک» نوشتۀ بهاءالدین عبدالجبار خرقی است که در سال ۵۲۶ قمری نوشته شده است.
این کتاب دربردارنده فصل مفصلی دربارۀ ستارگان و جدولی حاوی نام ۸۴ ستاره است. در مقاله‌ای که اخیراً به چاپ رسیده است، جدول ستارگان خرقی را با منابع اصلی او یعنی «مَجِسطی» بطلمیوس، «صور الکواکب» عبدالرحمن صوفی و برخی نوشته‌های ابوریحان بیرونی مقایسه کرده‌ایم و مدعایی در بارۀ زمان تنظیم جدول مطرح کرده‌ایم.
مقاله مشترک دکتر قلندری و دکتر امینی، به تازگی با عنوان “Kharaqī’s Star Catalogue: A Star table from Medieval Arabic Astronomy.” به زبان انگلیسی در نشریه تاریخ علم دانشگاه تهران منتشر شده است. دکتر قلندری پیش از این نیز متن عربی رساله «منتهی الإدراک فی تقاسیم الأفلاک» خرقی را تصحیح و به همراه ترجمه فارسی منتشر کرده است.
منبع : خبرگزاری مهر
کلمات کلیدی : میرنیوز دانشگاه تهران ستاره جهان اسلام طرح های پژوهشی
اشتراک گذاری :
آخرین اخبار علمی
پیشگیری نقش کلیدی در ارتقای سطح سلامت جامعه دارد
ارتباط چربی شکم با بیماری پوستی پسوریازیس
اعلام شرایط قیمت گذاری تجهیزات پزشکی با ارز ۴۲۰۰ تومانی
پلاسما؛ از اهدای داوطلبانه تا فروش داروها
آتش سوزی در بیمارستان قلب شهید رجایی؛ دستگیری فرد متخلف
نظام پزشکی اسامی افراد مداخله گر در امور پزشکی را اعلام کرد
خبرگزاری مهر و انجمن اهدای عضو ایرانیان تفاهم‌نامه امضا کردند
پرستاران از «پرستاری» فرار می‌کنند
تصادف شدید اتوبوس و کامیون در محور جاجرود
خودکفایی ایران در تولید کیسه خون و تجهیزات انتقال خون
تأکید رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران بر ضرورت بازسازی بیمارستان بهارلو
انتقال HPV از استخر و دستشویی عمومی واقعیت دارد؟
توصیه‌های تغذیه‌ای در شرایط آلودگی هوا
معجونی برای رفع عطش، کنترل وزن و تقویت خلق‌وخو
خواص درمانی زیتون را بشناسیم؛ پیشگیری از سرطان و سکته مغزی
کاهش موالید یک زنگ خطر جدی برای کشور است
استقرار آزمایشی دستگاه پرتودهی پیشرفته در سازمان انتقال خون ایران
آغاز طرح ملی پوشش همگانی بیمه سلامت
با خوردن این میوه افسرده نمی‌شوید
انتشار فهرست مداخله گران درمان؛ زنگ هشدار برای سلامت عمومی
اهمیت صنعت گیاهان دارویی در رشد اقتصادی کشور
چگونه خطر چاقی دوران کودکی را پیش‌بینی کنیم؟
مراقب سکته قلبی خاموش باشید
تغذیه؛ نسخه‌ای برای سلامتی یا تجویزی برای بیماری؟
خطر گرایش متخصصین زنان به انجام اعمال زیبایی
اجرای طرح ملی «مهر شفا» در غرب تهران
کاهش وزن در میانسالی می‌تواند به طول عمر بیفزاید
سایه بحران ناباروری بر آینده ایران؛ کلید مقابله با چالش جمعیتی چیست؟
۷ درصد تولید ناخالص ملی ما در تصادفات پودر می‌شود
زوال عقل با بیماری‌های قلبی و متابولیک مرتبط است
